“Zeker niet terug naar konijnenhok van vroeger!”
De gemiddelde werkruimte op kantoor is sinds 2012 bijna de helft kleiner geworden. Dat blijkt uit cijfers van de Belgische vastgoedgroep Ceusters-SCMS. Opvallend hierbij is ook dat de overheid en voortrekkersrol speelt in deze ontwikkeling.
Efficiëntie
De gemiddelde werkruimte waarover een kantoorwerknemer in de privésector beschikt is 10 tot 12 m2 groot. Ambtenaren hebben iets meer plaats, gemiddeld 15 m2. In 2012 was dat volgens de cijfers van Belgische Group Ceusters-SCMS nog 20 m2 voor een werknemer in de privésector en 25 tot 30 m2 per ambtenaar. Zo’n halvering in amper drie jaar tijd dus. Dat wil niet zeggen dat werknemers nu dichter op elkaar gepakt zitten dan drie jaar geleden. Het gemiddelde houdt ook rekening met de oppervlakte van gemeenschappelijke ruimtes en daar kan fors op bespaard worden. Door de digitalisering is er bijvoorbeeld minder archiefruimte nodig en ook kleinere, efficiëntere verwarmings- en ventilatie-installaties besparen ruimte. Het nieuwe werken, met thuiswerken en desk-sharing, raakt ook steeds meer ingeburgerd, evoluties die de nood aan kantoorruimte verder doen afnemen.
Overheid neemt voortouw
Vandaag de dag nemen de overheidsdiensten het voortouw in Ceusters’ prognoses over de evolutie naar nieuwe kantoorgebouwen. “De tijd waarin je positie af te lezen was aan de omvang van het kantoor, is voorbij. Dat was enkele jaren geleden nog anders. Vooral bij de overheid vierde je promotie met extra vierkante meters,” weet Ingrid Ceusters. “Het is een vorm van maatschappelijk engagement’, meent ze. ‘De efficiëntie- en milieunormen voor de burger worden steeds strikter. Dan kan de overheid niet blijven zitten in oude, inefficiënte gebouwen.”
Nederlandse norm
Hoe vergaat het echter de werknemer, die zijn territorium in drie jaar tijd de helft zag slinken? De wet voorziet dat elke werknemer, zowel in overheids- als privédienst, beschikt over een minimum volume van 10 m3, of minimum een oppervlakte van 4 m2 bij een minimumhoogte van 2,5 meter. In de praktijk wordt vaak uitgegaan van de Nederlandse norm, 4 m2 per beeldschermwerker, met een extra vierkante meter per flatscreen, per kast en per deur. Dan kom je in de praktijk uit op een minimum van zo’n 6 à 7 m2. Dit stelt ergonoom Roeland Motmans. En daar blijven de gemiddelden die Ceusters publiceert voorlopig nog even uit de buurt.
Aparte bubbel zorgt voor stress
Volgens stressexpert Theo Compernolle, die zich over het nieuwe werken boog, zegt de oppervlakte van de werkplek niet alles over het comfort van de werknemer. “We moeten zeker niet terug naar vroeger, toen iedereen in zijn eigen konijnenhok zat. Maar wie denkwerk verricht, moet dat kunnen doen zonder constante afleiding, een “luxe” die vaak ontbreekt in een open kantooromgeving. Vandaag worden veel kantoorruimtes verkeerd ontworpen, je kunt je uitzonderlijk terugtrekken in een aparte “bubbel” wanneer je je even wil concentreren. Ik wil die logica omkeren: laat mensen in stilte en geconcentreerd werken, en voorzie daarnaast een ruimte waarin ze in interactie kunnen treden met hun collega’s. Wie alleen oppervlakte wil reduceren om kosten te drukken, boekt wellicht een besparing op korte termijn. Maar de langetermijngevolgen op de werkvloer, ontevredenheid, stress, lagere productiviteit en absenteïsme, kunnen veel duurder uitvallen.”
