In hoeverre verschilt goed opdrachtgeverschap van goed werkgeverschap?
Iedere werkgever moet zich houden aan goed werkgeverschap. Hij moet ervoor zorgen dat zijn werknemers happy zijn en hij moet toezien op goede werkomstandigheden. Als zelfstandige ben je eigen baas, maar heb je wel te maken met opdrachtgevers. Deze opdrachtgevers dienen te zorgen voor een zogeheten goed opdrachtgeverschap, wat betekent dat ze goed om moeten gaan met de zzp’ers die voor hen werken.
In het burgerlijk wetboek staan verschillende wetten die uiteenzetten waar een werkgever zich aan moet houden met betrekking tot de werknemers. Dit geldt voor mensen die in dienst zijn bij een bedrijf. Voor zzp’ers gelden die regels niet direct, omdat een zelfstandige niet in dienst is van de organisatie waar hij of zij werk voor levert. Zzp’ers hebben te maken met goed opdrachtgeverschap, waar hun opdrachtgever zich aan dient te houden. Er zijn veel overeenkomsten tussen goed opdrachtgever- en werkgeverschap, maar er is ook een aantal belangrijke verschillen.
Verschil 1: De aard van de regels
De eisen die horen bij goed opdrachtgeverschap zijn niet vastgelegd in het burgerlijk wetboek. Dit is bij goed werkgeverschap wel het geval. Als equivalent voor de regels in het wetboek is onlangs de Code Goed Opdrachtgeverschap ontwikkeld door de ABU en PZO-ZZP. Volgens hen is een dergelijke code van belang, omdat het aantal zelfstandigen de afgelopen jaren fors gegroeid is. Het doel van de CGO is het scheppen van helderheid in de relatie tussen opdrachtgever en zelfstandig ondernemer. Zelfstandigen voeren voor eigen rekening en risico werkzaamheden uit voor de opdrachtgever en kunnen niet terugvallen op de rechten die een werknemer wel heeft.
Organisaties kunnen ervoor kiezen om zich aan te sluiten bij de CGO, maar zijn hier niet toe verplicht. Je kunt het zien als een soort “fatsoenscode”. Het getuigt van respect naar de opdrachtnemer toe als de organisatie de code ondertekent en deze toepast. Dit is anders bij de regels voor goed werkgeverschap. Deze zijn namelijk vastgelegd in het burgerlijk wetboek en daar heeft een werkgever zich te allen tijde aan te houden. Een organisatie kan niet kiezen of hij zich bij deze regels aansluit; ze zijn hiertoe verplicht. Wanneer een werkgever een van deze beginselen schendt, zal dit gevolgen hebben. Het kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat de werkgever een schadevergoeding aan de werknemer moet betalen.
Verschil 2: Relatie
Het goed opdrachtgeverschap richt zich op een goede samenwerking tussen opdrachtgever en ondernemer, terwijl goed werkgeverschap vooral de nadruk legt op gelukkig en betrokken personeel. De relatie tussen zelfstandige en opdrachtgever is op papier dus meer gelijkwaardig dan de relatie tussen werkgever en werknemer. In de praktijk blijkt echter wel dat de relatie tussen werkgever en werknemer verandert: de partijen nemen beide hun eigen verantwoordelijkheden en worden steeds gelijkwaardiger.
Verschil 3: Feedback
Binnen een bedrijf hebben alle werknemers recht op een evaluatiegesprek met de werkgever. De werknemer gaat met zijn werkgever in gesprek over de gang van zaken en bespreken positieve- en verbeterpunten. De werknemer krijgt dus de ruimte om zijn mening te geven en wordt gehoord. Bij de meeste organisaties in Nederland is een evaluatiegesprek verplicht.
Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten getuigt het van goed opdrachtgeverschap als binnen het samenwerkingsverband een periodieke evaluatie in wordt gepland. Een belangrijk verschil is dat dit nooit verplicht is. Uit het themarapport ‘goed opdrachtgeverschap’ van de ZZP Barometer blijkt dat 43,8% van de ondervraagde zzp’ers geen enkel evaluatiegesprek heeft gehad met de opdrachtgever; ook niet na afronding van de opdracht.
Een belangrijk verschil binnen dit onderdeel, is dat de feedback naar werknemers toe eigenlijk altijd positief geformuleerd wordt. De werknemer is tenslotte onderdeel van het bedrijf en blijft dit meestal ook. Het doel van het geven van feedback is het beter maken van de werknemer. Het doel van het geven van feedback aan externe medewerkers is net iets anders. Als de samenwerking met een externe medewerker niet bevalt, is het waarschijnlijk dat een bedrijf voor de volgende klus een andere zzp’er zoekt.
Verschil 4: Communicatie
Een belangrijk onderdeel van goed werkgeverschap is het zorgen voor betrokkenheid van medewerkers bij de organisatie. Dit kun je als werkgever bewerkstelligen door de medewerkers onder andere op de hoogte te houden van belangrijke zaken rondom het bedrijf. Dit kan gebeuren via interne communicatiemiddelen, zoals bijvoorbeeld Yammer, waar alle werknemers bij aangesloten zijn. Als zelfstandige ben je niet altijd onderdeel van de interne communicatie binnen een bedrijf, maar behoor je tot de externen. Op die manier word je niet altijd goed op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen binnen de organisatie, terwijl je soms voor lange tijd verbonden bent aan een bedrijf.
Verschil 5: Belang van factoren
De factoren die volgens werknemers van goed werkgeverschap getuigen, zijn anders dan de factoren die volgens opdrachtnemers van goed opdrachtgeverschap getuigen. Zzp’ers zien volgens onderzoek van ZZP Barometer een goede communicatie als belangrijkste factor van goed opdrachtgeverschap. Uit onderzoek van Randstad blijkt dat een aangename werksfeer als belangrijkste factor voor goed werkgeverschap wordt gezien. Hier wordt door de zzp’er aanzienlijk minder waarde aan gehecht. In de top 10 van belangrijkste factoren voor goed opdrachtgeverschap staat de werksfeer onder het belang van een goed tarief en onder de betalingstermijn.
De betalingstermijn is voor zzp’ers dus van groot belang. Dit is te verklaren door de relatieve onzekerheid die zij hierin hebben vergeleken bij werknemers. Werknemers worden iedere maand direct uitbetaald, terwijl zzp’ers vaak langer op hun geld moeten wachten. Het gebeurt zelfs dat zzp’ers hun geld helemaal niet krijgen.
Er bestaat een aantal verschillen tussen goed opdrachtgeverschap en goed werkgeverschap. Het belangrijkste verschil is de aard van de regels die geformuleerd zijn ten opzichte van het opdrachtgever- of werkgeverschap. Het beoogde effect is bij beide onderwerpen hetzelfde, namelijk een goede omgang met elkaar en duidelijkheid over waar beide partijen aan toe zijn. De beginselen voor goed werkgeverschap, zoals die in het burgerlijk wetboek zijn beschreven, dienen als basis voor het CGO en zijn gestoeld op dezelfde pijlers. Beide onderwerpen zorgen voor een goede relatie tussen de partijen, wat de samenwerking ten goede zal moeten komen.
