“Schijnzelfstandigheid is het gevolg van falend overheidsbeleid”
De overheid moet hand in eigen boezem steken als zij klagen over schijnzelfstandigheid. De overheid probeert de indruk te wekken dat er rond de inzet van zelfstandigen allerlei misstanden zouden zijn, dat opdrachtgevers misbruik maken van zzp’ers en hen dwingen om als zelfstandige aan de slag te gaan. Wat een onzin! En dan blijkt ook nog eens uit een onderzoek van ZZP-Barometer dat 70.000 zzp’ers zichzelf een schijnzelfstandige vinden en dat zij gedwongen zzp’er zijn geworden.
Is dat beeld wel juist?
Bekijk het eens anders. In juridische zin is schijnzelfstandigheid: als er geen loonheffingen worden afgedragen omdat een arbeidsrelatie naar de Belastingdienst wordt gepresenteerd alsof er geen sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking, terwijl dat naar de geldende wet- en regelgeving en jurisprudentie misschien wel het geval is. In de dagelijkse praktijk wordt schijnzelfstandigheid gezien als een poging om wet en regelgeving te ontlopen en in sommige gevallen is dat ook zo! Daarom moet schijnzelfstandigheid worden voorkomen en dat is heel goed mogelijk.De werkelijke oorzaak van deze vorm van schijnzelfstandigheid is naar mijn mening het falende werkgelegenheidsbeleid van de overheid. Het fenomeen schijnzelfstandige is een reactie op dat falende beleid!
Laat mij dat toelichten. Er vallen heden ten dagen veel gedwongen ontslagen. Bedrijven moeten inkrimpen, gaan failliet of besteden werkzaamheden uit. Het gevolg is massaal gedwongen ontslag, en dat is natuurlijk wel ernstig. De ontslagen werknemer zit met zijn handen in het haar. Wat moet hij nu? Goed, hij laat zich inschrijven als werkzoekende, solliciteert zich een slag in de rondte, maar de kans op een vaste baan is klein, zeer klein. Niet omdat er te weinig werk is, maar omdat werkgevers kopschuw zijn gemaakt om mensen in loondienst te nemen. Teneinde raad gooit de ontslagen werknemer de handdoek in de ring, stopt met solliciteren en gaat proberen om als zelfstandige aan de slag te komen. En, wonder boven wonder, dat lukt wel. Het is blijkbaar 70.000 mensen gelukt om, na vele mislukte sollicitatiepogingen een baan te vinden, toch weer aan de slag te gaan, inkomen te vergaren en, nog belangrijker, weer inhoud te geven aan zijn of haar werkzame leven. Het gevoel van overbodig zijn verdwijnt als sneeuw voor de zon en eigenwaarde komt weer terug. Dat is toch mooi!
Schijnwerkeloosheid
Vraag je nu aan deze mensen of zij gedwongen zelfstandige zijn dan zal hun antwoord volmondig JA zijn. En terecht, want omstandigheden hebben hen gedwongen zelfstandige te worden. Zij vinden zichzelf een schijnzelfstandige, want veel liever waren zij in loondienst getreden van een werkgever. Conclusie: het is dus niet de opdrachtgever die hen dwingt (uitzonderingen daargelaten) zelfstandige te worden, maar het zijn de omstandigheden.
Stel dat het werkgelegenheidsbeleid van de overheid er op gericht zou zijn het wat eenvoudiger te maken voor werkgevers om mensen vast danwel tijdelijk in loondienst te nemen, dan zou het beeld er heel anders uit gaan zien. Primair moet de overheid zorgen dat de mensen aan de slag kunnen en secundair in welk juridisch of fiscaal vat dat wordt gegoten. Helaas gebeurt het tegenovergestelde, de overheid lijkt wel een missie te zijn gestart om schijnwerkeloosheid in de hand te werken. Met al haar plannen werpt de overheid meer en meer barrières op om welwillenden aan werk te laten gaan. Het gevolg is dat mensen thuis blijven zitten en, bovendien, bedrijven met een probleem opzadelen. En de oplossing is zo eenvoudig: maak werken buiten loondienst verband mogelijk.
Hype
Maar elk nadeel heeft zijn voordeel. Van de 70.000 zogenaamde schijnzelfstandigen zijn er enkelen zo succesvol dat zij inmiddels een bloeiend bedrijf hebben kunnen opzetten en daarmee anderen aan het werk hebben geholpen! Dat zegt toch wel iets, dunkt mij.
Om misverstanden te voorkomen, ik heb het niet over de nog veel grotere groep zzp-ers die er wel bewust voor gekozen heeft om als zelfstandige te gaan werken. Respectabele mensen met een eigen visie en bereid om een stukje zekerheid in te leveren voor het avontuurlijke bestaan van een zelfstandig opdrachtnemer. Mensen die misschien nu wel de dupe gaan worden van de hype die de overheid is gestart rond schijnzelfstandigheid.