“Ook in 2015 leven zzp’ers met onzekerheden”
De freelancers zullen niet meer verdwijnen maar het valt de politiek niet mee om tot een heldere en logische aanpak van schijnzelfstandigheid te komen. De behandeling van het wetsvoorstel van staatssecretaris Wiebes (BGL) is intussen uitgesteld en het ziet er dus naar uit dat vele zzp’ers en hun opdrachtgevers ook in 2015 met onzekerheden moeten blijven leven.
De moeilijkheid voor de overheid is dat een aantal belangen simultaan dient te worden behartigd:
- Recht doen en ruimte geven aan de economische waarde die de freelancer biedt.
- De arbeidskosten en administratieve lasten voor werkgevers niet laten toenemen (bij voorkeur laten afnemen).
- De draagkracht en solidariteit van het sociaal stelsel beschermen.
- De belasting- en premiedruk eerlijk verdelen.
1. Recht doen en ruimte geven aan de economische waarde die de freelancer biedt
In de moderne economie zijn freelancers broodnodig. De productiviteit en daarmee de economische groei, zijn enorm gebaat bij de inzet van onze freelancers. Het is bovendien van belang dat de echt ondernemende zzp’ers kunnen blijven beschikken over de speciale fiscale faciliteiten voor IB ondernemers. Indien de overheid zaken als de ondernemersaftrek, de startersaftrek of de MKB-vrijstelling zou afschaffen, zouden de goeden onder de kwaden moeten lijden en zou het kind met het badwater worden weggegooid. Indien de zzp’er structureel wordt ingezet op een plek die ook door een werknemer wordt bezet of kan worden bezet, is er echter sprake van valse competitie. Plotseling wordt de werknemer dan onredelijk duur t.o.v. de zzp’er omdat er voor die werknemer wel sociale premies dient te worden afgedragen en omdat de zzp’er bovendien veel minder belasting betaalt. De echte zzp’ers dreigen de fiscale faciliteiten te verliezen a.g.v. misbruik door anderen en de werknemers dreigen hun werkgelegenheid te verliezen omdat de zzp’er veel goedkoper is. De overheid kan op den duur alleen recht en ruimte geven aan de echt ondernemende zzp’er als ze de schijnzelfstandigheid adequaat bestrijdt. Alleen dan kunnen de fiscale faciliteiten voor zzp’ers duurzaam blijven gehandhaafd. Vechten tegen schijnzelfstandigheid staat daarmee gelijk aan vechten voor het belang van de zzp’er; de echte dan wel te verstaan.
2. De arbeidskosten en administratieve lasten voor werkgevers niet laten toenemen (bij voorkeur laten afnemen)
Het is cruciaal voor werkgevers om de arbeidskosten te beheersen en zij moeten daarom hun personeel voor een flink deel flexibiliseren. Onze wetgeving voorziet daarin op tal van verschillende manieren. Er bestaan flexibele arbeidscontracten en daarnaast bestaat de mogelijkheid om uitzendkrachten en gedetacheerden in te zetten binnen de wettelijke bepalingen. Voor al deze werkvormen betalen zowel de werkgever als de werknemer sociale premies en zodoende wordt voor dit hele deel van de beroepsbevolking bijgedragen aan de solidariteit van ons sociaal stelsel. Werknemers en werkgevers lopen het risico dat de sociale premies zullen stijgen als de groep schijnzelfstandigen zo groot wordt dat de financierbaarheid van het sociaal stelsel gevaar gaat lopen. Nog vervelender dan kosten voor werkgevers zijn risico’s vanwege onduidelijke of ingewikkelde regelgeving. Werkgevers zijn er dan ook vooral bij gebaat dat de overheid klare wijn schenkt t.a.v. de mogelijkheden en onmogelijkheden rond de inzet van zzp’ers. Het ziet er helaas naar uit dat de onzekerheid echter voorlopig nog zal blijven bestaan want gezien de belangen, zal uitstel zeker geen afstel betekenen.
3. De draagkracht en solidariteit van het sociaal stelsel beschermen
Het kabinet en de oppositie willen de belasting op arbeid verlagen. Dit is een begrijpelijk en lovenswaardig streven. Het zal niet zo gemakkelijk zijn voor de overheid om compensatie te vinden voor een serieuze verlaging van deze inkomsten. Elk initiatief ontwerp van de belastinghervorming van zowel de coalitie als de oppositie komt vele miljarden tekort. Voor het welslagen van dit noodzakelijke en ambitieuze plan is het van groot belang dat zoveel mogelijk mensen bijdragen aan die belastingen op arbeid. Hoe meer participanten, hoe kleiner het tekort. De kans dat de overheid voor een belastinghervorming opnieuw zal moeten korten op de sociale zekerheid, wordt ook kleiner als zoveel mogelijk werknemers en werkgevers premies afdragen. Op den duur is het dus in het belang van zowel werkgevers als werknemers dat schijnzelfstandigheid wordt bestreden en dan wel zo dat echte zelfstandigheid niet wordt bestraft.
4. De belasting- en premiedruk eerlijk verdelen
Als ondernemende zzp’ers zich steeds meer gaan laten inzetten als werknemers en opdrachtgevers zich steeds meer gaan gedragen als werkgevers, zal het draagvlak voor de fiscale voordelen van de IB ondernemer (eenmanszaak) en B.V. verder afnemen. Het zal ertoe leiden dat elke werknemer zich voor de keus gesteld weet of hij of zij nog wel wil bijdragen aan het sociaal stelsel. Waarom zou je als werknemer meer moeten afdragen dan je zzp-collega op de afdeling? Een belangrijk uitgangspunt voor de heersende belastingmoraal in ons land is immers dat de belastingbetalers gelijkwaardig worden behandeld en dat heeft niets met je politieke voorkeur te maken.
Het is natuurlijk goed mogelijk om een regeling in te voeren die alle vier de bovenstaande belangen dient en dat zal in de loop van 2015 ook best gaan lukken. De heersende onzekerheid tot die tijd is veel schadelijker voor Nederland dan de eventuele consequenties van een duidelijke regeling. De freelancers zullen tenslotte nooit meer verdwijnen van het toneel. Beproefde oplossingen voor de onzekerheid zijn detachering en de DUBV (het Uniforce Concept). Beide hebben vooraf goedkeuring van de Belastingdienst. In deze situaties worden evenals bij werknemers sociale premies afgedragen.
