“Flex minder flex, vast minder vast”
De Tilburgse hoogleraar Ton Wilthagen kenschetst de nieuwe Wet Werk en Zekerheid als een oude oplossing voor een nieuw probleem. Hij voorspelt dat de weerstand tegen deze nieuwe Wet de komende tijd verder zal aanzwellen (Volkskrant, 28 april 2015).
De Wet beoogt meer mensen in Nederland aan een vaste baan te helpen met alle bijbehorende rechten en plichten. De gedachte daarbij is geweest dat flex minder flex wordt en dat vast minder vast wordt. Door uitzendkrachten meer rechten te geven (na twee jaar in vaste dienst) en het ontslagrecht te versoepelen, denkt de overheid werkgevers te verleiden en te verplichten om meer mensen een dienstbetrekking aan te bieden. Al polderend met de werkgevers en werknemers, denkt de overheid daarmee de arbeidsmarkt te kunnen hervormen.
Inmiddels blijkt dat de overheid de arbeidsmarkt helemaal niet hervormt maar dat ze de gaande hervorming van de arbeidsmarkt er alleen maar mee blokkeert. De arbeidsmarkt maakt al geruime tijd een enorme ontwikkeling door en de wetgever hobbelt daar zoals gebruikelijk (en waarschijnlijk onafwendbaar) achteraan. Daarbij lijkt het erop dat de nieuwe Wet een compromis is tussen de oude sociale partners die nog vanuit oude reflexen werken.
- Het ontslagrecht in Nederland was gemakkelijk en duur en wordt nu ingewikkeld en misschien iets minder duur met in elk geval meer administratieve rompslomp.
- De uitzendkrachten die binnenkort aanspraak zullen maken op een vaste betrekking, worden nu massaal door werkgevers op straat gezet omdat ze daarmee onder die nieuwe plichten uit kunnen komen.
Minister Asscher springt in de snelstromende rivier van de moderne arbeidsmarkt en probeert vervolgens tegen de stroom in te zwemmen. De flexibiliteit van de Nederlandse arbeidsmarkt is inmiddels opgelopen tot ruim 15% van de beroepsbevolking en is stijgende. Daarmee is Nederland koploper binnen Europa (behalve Groot-Brittannië) en die positie heeft Nederland al heel lang op het gebied van de arbeidsmarkt. De andere Europese landen zullen met wisselende vertraging deze trend gaan volgen omdat er in moderne economieën nu eenmaal veel meer werk is dan er banen zijn.
De overheid dient de ontwikkelingen helemaal niet te blokkeren maar te faciliteren met wetgeving. Die wetgeving dient de solidariteit en de rechtsgelijkheid te beschermen maar verder ruim baan te geven aan de noodzakelijke trends en tendensen. De taak van de overheid is helemaal niet om zich te bemoeien met uitzendkrachten, werknemers, zzp’ers of andere werkvormen. Ze moet zich richten op de bescherming van de rechtsgelijkheid en de solidariteit in de samenleving. Op die fronten is nog heel wat werk te verrichten. De nieuwe Wet Werk en Zekerheid is de uitkomst van gegoochel met oude belangen van werkgevers en werknemers en uiteindelijk gaat niemand er blij mee zijn. Dat is regeren door de achteruitkijkspiegel. Bovendien worden de rechtsgelijkheid en de solidariteit in onze samenleving er niet mee gediend. De verschillen nemen alleen maar toe als pervers bijeffect van de nieuwe Wet.
Waarom is het afhankelijk van de werkvorm of iemand een hypotheek kan afsluiten? Alsof een vast dienstverband tegenwoordig zoveel inkomenszekerheid biedt. Waarom kan niet iedereen participeren in ons sociaal stelsel? Waarom bouwt niet iedereen een pensioen op? Waarom is er geen bij- en omscholingsfonds voor iedereen? Daar zitten de echte vragen. Het risico is niet dat er teveel flex ontstaat maar dat de solidariteit in onze samenleving wordt ondermijnd en dat er een groeiende rechtsongelijkheid is.
Het SER kroonlid Ferdinand Grapperhaus schreef onlangs in het Financieel Dagblad dat we afstevenen op grote maatschappelijke kosten als de zzp’ers van nu, straks arbeidsongeschikt of gepensioneerd zijn. We kunnen nu wel net doen of een goede arbeidsongeschiktheids- en pensioenverzekering een vrije keus van de zzp’er is maar we zullen de armoede van een deel van hen toch als een maatschappelijke schande beschouwen. De overheid (en dus de belastingbetaler) zal er niet omheen kunnen als er straks een paar honderd duizend nieuwe armen bij gaan komen.
Laat de vele werkvormen in ons land groeien en bloeien. Verplicht de werkgevers niet tot het in dienst nemen of houden van mensen die daardoor onvoldoende economische waarde creëren. Laat het mensen vrij om zich zelfstandig te vestigen en zich als zodanig op de arbeidsmarkt aan te bieden. Vaste banen zullen pas weer ontstaan als de economie flink groeit en de tekorten op de arbeidsmarkt gaan toenemen. Concentreer je als overheid erop dat iedereen, in welke werkvorm dan ook, in gelijke mate bijdraagt aan onze samenleving en daar ook in gelijke mate rechten aan kan ontlenen.
Omdat onze arbeidsmarkt barst van de creativiteit, bestaan er allang oplossingen om het gebrek aan rechtsongelijkheid weg te nemen. Voor zzp’ers die daarvoor voelen verwijs ik naar www.uniforce.nl. Daar kun je lezen hoe je als professional kunt ondernemen en tegelijk aan je inkomenszekerheid kunt werken. Zonder hulp van eventuele nieuwe wetgeving.
