Het spel van Wiebes: “modelcontractje maken”
Het leven is een groot spel en je moet jezelf niet altijd even serieus nemen. Een gezonde manier van leven, met een frisse blik naar zaken kijken en vooral geen stress maakt het leven aantrekkelijk en leefbaar.
Spel zonder winnaars
Neem nu staatsecretaris Wiebes, hij heeft een nieuw spel bedacht: “modelcontractje maken”. Wel een bijzonder spel hoor, het is een spel zonder winnaars. Een spel dat ons niets leert en niets brengt. De gedachte achter het modelcontract is het mogelijk maken dat zelfstandig opdrachtnemers, zzp’ers, projecten kunnen uitvoeren zonder dat er een werknemer/werkgeverrelatie ontstaat. Per branche wordt er één modelcontract gemaakt. Op zich een mooie gedachte, maar helaas voegt het modelcontract niets toe. Het wordt een hulpmiddel, net als de VAR en de inmiddels afgeketste BGL (Beschikking Geen Loonheffing). Het voegt niets toe, omdat de onderliggende wetgeving niet wordt veranderd. Het stelsel blijft het stelsel, terwijl juist daar de oplossing moet worden gezocht.
De voorwaarden die in modelcontracten worden opgenomen zijn nog niet bekend, maar je mag aannemen dat de focus ligt op het wel of niet aanwezig zijn van een gezagsverhouding, gelijk aan de gedachte achter de BGL. Een goed werkend voorbeeld is het modelcontract voor de zorgsector. Maar denkt u nu echt dat de voorwaarden, zoals die voor een zzp’er in de zorgverlening gelden, van toepassing zouden kunnen zijn voor een IT-zzp’er die in de zorg werkt? Nee, natuurlijk niet.
De Belastingdienst keurt een modelcontract vooraf goed of niet goed – daar krijgen zij overigens nog een hele klus aan – en dat lijkt enige zekerheid te geven, maar het venijn zit hem in de controles achteraf. Indien blijk dat de feitelijke situatie afwijkt van de goedgekeurde voorwaarden, dan kan men alsnog op fikse navorderingen rekenen. Dat klinkt natuurlijk wel logisch – moet je je maar aan de voorwaarden houden – maar het is natuurlijk niet de doelmatig als je de inzet van zelfstandigen wilt stimuleren. En hier komt de grote tegenstrijdigheid. De politiek roept dat er meer ruimte moet komen voor de inzet van zelfstandige opdrachtnemers, maar is niet bereid het stelsel aan te passen. Daar schieten we dus niets mee op. Karkaspolitiek noem ik dat.
Zolang de wet niet wordt aangepast zullen we blijven tobben met dit vraagstuk. De VAR, de BGL, het modelcontract: het zijn allemaal hulpmiddelen om bestaande wetgeving zodanig uit te leggen dat het lijkt alsof er een oplossing is, terwijl er juist een grotere onzekerheid ontstaat, want de wet prevaleert altijd. En ook zonder VAR, BGL of modelcontract kan je zelfstandigen inhuren, mits maar objectief aangetoond kan worden dat er geen sprake is van een gezagsverhouding. Het modelcontract is geen hulpmiddel, maar een lapmiddel.
Oplossing: maak werken buiten loondienstverband mogelijk!
