Het nieuwe vaarwater voorbij de ideeën van anderen
Je bent ondernemer geworden omdat je niet als zo veel anderen iedere dag hetzelfde werk wilde doen voor iemand anders. Iets moest tot uitdrukking komen en dat kon alleen wanneer je je ontkoppelde van een systeem dat je vertelde hoe alles moest en hoorde. Maar als ondernemer in 2015 word je inmiddels ondergedompeld in richtlijnen en succesformules die je vertellen hoe je je business moet runnen. Hoe vind je je eigen weg door het dichte woud van andermans ideeën? Hoe herdefinieer je jouw idee van ondernemen?
Google ‘definitie van ondernemen’ en je stuit op bijna 4000.000 resultaten. Klik verder en je bevind je al snel in een wildgroei van omschrijvingen en betekenissen. Er bestaat niet zoiets als één idee van ondernemen. Er is niet zoiets als dé ondernemer. Ook al proberen belanghebbende partijen als de overheid, verzekeraars, pensioenfondsen en seminarbedrijven je voor te schrijven wat een onderneming werkelijk is, er bestaat simpelweg maar één betekenis: degene die jij eraan geeft.
Dat lijkt wat arbitrair, het kan misschien zelfs wat structuurloos en stuurloos aanvoelen. En toch is het goed nieuws. Een fris startpunt is een ontmoeting met het onbekende, daar waar de ondernemers-pioniersdrang het beste tot z’n recht komt, daar waar de ondernemer als mens weer terug wordt geworpen op wat het beste bij hem of haar past. En wanneer die fine-tuning heeft plaatsgevonden, dan ben je automatisch van toegevoegde waarde voor het collectief (ook wel ‘maatschappij’ genoemd). ‘Een ondernemer is een persoon die iets onderneemt, en daarmee een of andere maatschappelijke bijdrage levert.’ (Wikipedia)
Onmiddellijk doemt er iets aan de horizon, een soort baken dat als navigatiesysteem wil dienen in deze nog onbevaren wateren… ‘Hoe?!’
Het is niet gek dat dit het eerste is wat opdoemt. Dit baken heeft vele decennia trouwe dienst gedaan. Hoe eerder we antwoord krijgen op deze doelgerichte vraag, des te sneller we voet aan de nieuwe wal zullen zetten, dat was lange tijd het idee. Het was ook gouden business en dus ontstond er een industrie van experts die tegen een luttele prijs je de antwoorden in stappenplannen voorkauwden. De GPS voor een zogenaamd gegarandeerde succesvolle overtocht was geboren.
Maar wat inmiddels door begint te dringen in ondernemend Nederland is dat de golfstromen aan het veranderen zijn, dat zelfs het magnetische noorden niet meer op dezelfde plek ligt. Wat gisteren waar was, ligt morgen misschien anders. Geprojecteerde resultaten i.e. verwachtingen hebben aan betrouwbaarheid ingeboet. En in een almaar groeiende poel van experts is een groeiend aanbod van GPS’en, waarheden en richtlijnen ontstaan – die elkaar ook voortdurend tegenspreken. En dus is ‘Hoe?’ niet noodzakelijkerwijs het meest betrouwbare baken, het kan niet met één almachtig antwoord worden bediend.
Paradoxaal genoeg vraagt de expertrol die ik nu even vertolk me te houden aan de oude spelregels. En dus bied ik ook een ‘Hoe?’ aan, iets waar de lezer hopelijk toch een zekere houvast en meerwaarde in vindt. Daarvoor is het echter nodig dat ik nog heel even verder laveer (met excuses voor de doorgevoerde metafoor!).
Een ondernemer is niet zo heel anders dan een artiest. Het succes van een ondernemer en het succes van een artiest is het gevolg van inspiratie, creatie en vervolgens manifestatie. Anders gezegd: beiden worden bezield met een idee, beginnen dat idee vorm te geven en leveren het dan aan de maatschappij middels een zekere vorm van verkoop.
Maar er is één groot verschil. De artiest weet intrinsiek dat hij of zij uniek is en dus iets unieks te bieden heeft. De aandacht wordt naar binnen gericht, op zichzelf, op hoe inspiratie door hem of haar heen wil werken. Hij of zij is er oké mee dat ieder creatieproces weer anders kan zijn en dus ook de manifestatie op onvoorspelbare wijze wordt beïnvloed. De ondernemer daarentegen hoopt dat hij of zij iets unieks heeft te bieden en gebruikt als referentiekader de buitenwereld: ‘Bestaat dit idee of product al? Wie heeft al iets dergelijks in de wereld gezet en wat kan ik ervan leren?’ Hij of zij hecht daarmee automatisch belang aan autoritaire ideeën over inspiratie en creatieve processen. De ondernemer is per definitie gevoelig voor andermans succesformules en wil die dan zo snel mogelijk geïmplementeerd hebben in de eigen business. ‘Hoe kan ik het snelst succes hebben?’ wint in de hiërarchie van ‘Wie ben ik?’ en ‘Hoe kom ik creatief gezien het meest tot mijn recht?’
Dat externe referentiekader heeft een tijd lang gefunctioneerd. En de ondernemer leerde de artiest hoe een strategie en blik op de markt tot economische groei kon leiden. Maar het magnetische noorden in ondernemend Nederland begon te verschuiven. Wat voorheen nog systemisch en structureel werkte is sinds 2008 met wortel en al los getrokken. En opeens lijken de rollen omgedraaid. De ondernemer heeft wat van de artiest te leren: navigeren op het Buitenwoon Bewustzijn van je eigen USP in plaats van een Standaard Gericht zijn op de GPS van anderen.
Genoeg van alle metaforen, genoeg van het in kaart brengen van het nieuwe vaarwater? Mooi. Let’s get down to business. Hier is een oefening die helderheid verschaft in de expressie van jou als mens en ondernemer. Hier is jouw ‘Hoe?’ anno 2015-2016.
Stap 1 in het nieuwe ‘Hoe?’: Wat moet ik?
Schrijf eens op wat je vindt dat je moet doen – als mens én als ondernemer – wat je niet mag doen, waar je verantwoordelijk voor hoort te zijn, wat je denkt dat anderen vinden dat je moet of niet moet, waar je als mens en als ondernemer aan zou moeten voldoen. Wanneer de lijst klaar is, kijk dan naar iedere ‘moet’ en stel jezelf de vragen ‘Werkt dit voor me?’ en ‘Krijg ik er energie van?’ Als het antwoord enigszins ‘nee’ is, streep die ‘moet’ dan door. Alles wat tegenwerkt, energie wegzuigt of zwaar voelt is vergif voor inspiratie en creatie. Het knijpt de unieke expressie van wie jij bent als mens en ondernemer bij de keel dicht.
Stap 2 in het nieuwe ‘Hoe?’: Wat wil ik?
Deze vraag lijkt zo voor de hand te liggen en toch wordt-ie maar zelden met intentie en intensiteit gesteld. De truc bij deze vraag is om puur instinctief te antwoorden. Hoe rauwer en ongepolijster hoe beter. Je kunt zelfs spelen met een andere variant: ‘Wat wil ik absoluut niet meer?’ Als het de stroom maar in beweging krijgt. Ook als willekeurige, ogenschijnlijk ongerelateerde dingen opkomen, schrijf ze op; ze doen er echt toe. Er zijn geen echte regels bij dit deel van de oefening, behalve dan dat je niet mag editen. En doe het per categorie. Eerst de categorie ‘ik als mens’, dan de categorie ‘ik als ondernemer’.
Het kan gebeuren dat je eerste gedachten uitgaan naar status en geld. Daar is helemaal niks mis mee. Ik durf alleen te stellen dat dat nooit de ware drijfveer is geweest van jouw stap naar het ondernemerschap. Inspiratie heeft een veel softere aard. Dat moet ook wel, want inspiratie maakt gebruik van een vrouwelijke ontvankelijkheid en beschikbaarheid voor een nieuw idee. Dat is per definitie softer dan de meer mannelijke energie van manifestatie.
Mocht je overigens even spaak lopen, probeer het dan eens met deze subvragen. Wat wil je als mens ervaren? Waar gaat het ondernemen je om? Waar gaat je hart sneller van kloppen? Wat hoop je te creëren en bereiken? En last but not least: wat is je geheime droom, wat zou je altijd nog een keer willen bereiken? (Deze laatste subvraag heeft heel wat onverwachte creatie en manifestatie op z’n geweten!)
Stap 3 naar het nieuwe ‘Hoe?’: Wat bedoel je ermee?
Naast de lijst van Wat wil ik? kun je nu per antwoord opschrijven wat voor beelden er op komen. Hoe ziet dat er uit? Wat zijn de kwaliteiten ervan? Welke aspecten komen bovendrijven? Welke andere mensen horen in dat plaatje, of juist niet meer? Wat geeft het je, als mens en als ondernemer?
In dit gedeelte kun je lekker specifiek worden, soms is het een kwestie van ‘hoe specifieker hoe beter’. Nog één tip: schrijf het op in positieve bewoordingen, dus wat dat wel inhoudt in plaats van wat het niet is.
Stap 4 naar het nieuwe ‘Hoe?’: Hoe voelt dat?
Van deze stap wordt maar weinig gebruikgemaakt in de zakelijke sfeer en toch is hij essentieel in de gang van inspiratie naar manifestatie. De gevoelswaarde is de stemvork waarop alles dat met die ‘toon’ resoneert wordt aangetrokken en alles dat er niet bij hoort wordt afgestoten.
Per opgeschreven element van Wat bedoel ik? check je hoe je je voelt bij dat vooruitzicht en dat schrijf je op. Je zult zien dat er een soort rode draad door de gevoelswaarden komt te lopen. Per persoon is die uniek, per ondernemer is die uniek. En je zult merken dat sommige dingen die je misschien enthousiast hebt opgeschreven onder stap 2 of 3 opeens niet zoveel emotionele lading hebben als andere. Dat betekent dat je vanzelf een natuurlijke hiërarchie gaat krijgen in dingen die meer of minder bij je passen als mens en ondernemer in deze tijd van je leven en onderneming. En dat creëert meteen de focus die nodig is om de manifestatie-energie in beweging te krijgen.
Nou kan het zijn dat je dit allemaal hebt gelezen en denkt: ‘Zo simpel kan het toch niet zijn? of ‘Dit weet ik toch allemaal al?’ De grote slag kun je hier echter niet maken in het (denken te) weten maar in het doen – in het ondernemen, zeg maar. Het zal je verbazen wat er opkomt wanneer je werkelijk voor deze oefening gaat zitten. Ik zelf doe hem regelmatig als ik het gevoel heb vast te zitten of tegen een spreekwoordelijke muur aan te lopen, privé en zakelijk. Ik heb van cliënten gehoord dat het een directe energy boost is en ruimte biedt aan nieuwe ideeën of hernieuwde verbinding met oude ideeën – individueel en collectief. Het lijkt juist zo goed te werken in deze tijd van verschuivende golfstromen en veranderende magnetische noordpolen omdat het iedere keer opnieuw de navigatie bijstelt.
Deze oefening komt overigens ook met een kleine waarschuwing. Het houdt in dat je het door anderen voorgeschilderde droomland misschien nooit bereikt omdat je simpelweg hun 6-stappenplan naar succes overboord hebt gegooid. Maar wat ik je als ‘expert’ kan beloven is dit. Het maakt van jouw leven en jouw onderneming een levend kunstwerk dat de traditionele verwachtingen voorbijstreeft en een unieke bijdrage levert aan het groter geheel (dat wordt ook wel evolutie genoemd). Dat levert gegarandeerd (!) energie en plezier op en – met wat gunstige wind in de zeilen – ook nog een lekkere dik belegde boterham.
