Drie-in-één
Vanuit mijn rol als sollicitatiecoach heb ik een visie ontwikkeld op de sollicitant. Dit is echter ook een invalshoek die voor zzp’ers interessant kan zijn. Veel zzp’ers hebben er (noodgedwongen) ook een baan naast en zijn dus naast ondernemer ook sollicitant. Daarnaast heb je veel concurrentie op de zzp-markt want het aantal zzp’ers in Nederland groeit nog steeds en telt inmiddels al meer dan 1 miljoen zelfstandigen. In dit expertartikel wil ik je graag meenemen in de drie belangrijkste facetten van jezelf verkopen en je persoonlijke merk.
Concurrentie
“Zzp-en” is hot! Het UWV stimuleert werklozen om voor zichzelf te beginnen. Steeds meer jongeren willen afwisseling en zijn parttime ondernemer om niet constant in het keurslijf van de werkgever te zitten. Er komen steeds meer ‘opleidingen’ om zzp’er te kunnen worden. En het aantal bedrijven dat diensten voor zzp’ers aanbiedt is legio. Maar zzp-en is een vak apart en niet voor iedereen weggelegd. De concurrentie is moordend. Je hebt concurrentie van werkzoekenden die reageren op freelance-opdrachten of jij bent de concurrent van de werkzoekende omdat je een bepaalde vacature graag op zzp-basis wilt invullen; de ruileconomie is wederom in opkomst en steeds meer diensten worden onderling uitgeruild zonder dat er een factuur aan te pas komt; door de grote hoeveelheid aan gratis kennis die beschikbaar is door bijvoorbeeld het internet huren steeds minder ondernemers een zzp’er in, maar denken bepaalde werkzaamheden ook prima zelf uit te kunnen voeren.
Kortom, hoe ga je opvallen tussen al die concurrenten en hoe onderscheid je je nou?
Drie-in-één
Ik adviseer sollicitanten om in de huid te kruipen van de personeelsmedewerker, marketingmedewerker en verkoper. Ik heb bedrijfskunde gestudeerd, ben zelf zzp’er en weet dat er als ondernemer nog meer facetten belangrijk zijn. Maar ik ben van mening dat dit de drie belangrijkste stappen zijn om uiteindelijk jezelf te kunnen verkopen. Als de basis niet onderscheidend en duidelijk is, dan zal je geen duidelijk merk kunnen creëren.
Kruip in de huid van de personeelsmedewerker
Een personeelsmedewerker is bezig met talentmanagement, de juiste medewerker op de juiste plek, instroom van personeel. Als je dit naar jezelf vertaalt, dan ga je aan de slag met: Wie ben ik? Wat kan ik? Wat wil ik? Doe dit op persoonlijk- en op bedrijfsniveau. Ik help je een beetje op weg hiermee.
– Wie ben ik?
Om er achter te komen wie je precies bent, kun je diverse (online) tests doen en boeken lezen. Het is goed om af en toe kritisch naar jezelf te kijken. Bij een kritisch zelfonderzoek kun je hulpmiddelen inschakelen zoals persoonlijkheidsmodellen. Je stopt jezelf ’in een hokje’. Dat klinkt wellicht negatief, maar kan heel nuttig zijn. Onbewust dwing je jezelf om na te denken en te concluderen of je jezelf al dan niet herkent. En als je jezelf niet herkent, ga je automatisch verder zoeken.
Persoonlijkheidsmodellen die ik waardevol vind, zijn Enneagram, Roos van Leary en Belbin teamrollen. Op internet kun je deze modellen vinden en (gratis) tests doen om er achter te komen wie jij precies bent. Schrijf de uitkomsten in een aantal steekwoorden op. Dit kun je later verwerken in je ‘over mij’-pagina op je website, in je pitch of in je offertes.
– Wat kan ik?
Je kunt vaak meer dan je denkt. Als er aan jou wordt gevraagd wat jouw vaardigheden zijn, denk je vaak aan de opleidingen die je gedaan hebt en wat je daarin geleerd hebt. Maar de meeste mensen kunnen veel meer dan wat ze in een reguliere opleiding hebben geleerd. Denk aan taken bij jouw (bij)banen, vrijwilligerswerk, hobby’s.
Een model om achter jouw kwaliteiten te komen, zijn de kernkwaliteiten van Ofman. Kernkwaliteiten zijn de specifieke sterktes die iemand kenmerken. Kernkwaliteiten zijn meestal ook de positieve eigenschappen die een ander het eerst over je benoemt als hij of zij ernaar gevraagd wordt. Zodra je doorschiet in een kernkwaliteit kan het je valkuil worden. Jouw kwaliteit wordt dan, bijvoorbeeld als je onder druk komt te staan, een zwakte.
Zoals iedereen kernkwaliteiten heeft, heeft ook iedereen valkuilen. Als een ander doorschiet in een bepaalde kwaliteit, kan dat bij jou irritatie oproepen. Jouw reactie daarop wordt een allergie genoemd.
Die vervelende eigenschap van de ander is natuurlijk ook een kwaliteit waarin hij is doorgeschoten. En het mooie is dat juist voor degene die er allergisch voor is, de kwaliteit die achter deze allergie ligt een belangrijk ontwikkelpunt kan zijn. Dit wordt dan de uitdaging genoemd.
Conclusie: Je kunt dus veel leren van de mensen aan wie je je het meest ergert!
– Wat wil ik?
Als kind kun je uitgebreid dromen van alles wat je graag wilt worden. Ontdekkingsreiziger, piloot, brandweerman, ballerina. Alles is mogelijk. Naarmate je ouder wordt, verlies je die onbevangen dromen en krijgen we een kritisch stemmetje in ons hoofd dat roep ’ja maar’. En dan komen alle praktische bezwaren naar boven: de verantwoordelijkheden, de verplichtingen, de hypotheek, de vaste lasten en de kinderen.
Als je de uitkomsten van de persoonlijkheidsmodellen er bij pakt, kun je voor jezelf analyseren waar je jezelf in herkent. Als ik kijk naar mezelf als ’levensgenieter’ dan herken ik mezelf bijvoorbeeld in de woorden ’vrijheid’, ’positiviteit’ en ’nieuwe ideeën’. Als ik Belbin erbij pak dan zie ik bij de ’brononderzoeker’ staan ’enthousiast, avontuurlijk en ruimdenkend en altijd op zoek naar nieuwe ideeën en interessante contacten.’
Schrijf voor jezelf eens op in welke begrippen jij jezelf herkent en welke ’eisen’ jij stelt aan een opdracht als je die kenmerken in gedachte houdt. Ik help bijvoorbeeld werkgevers om van hun medewerkers ambassadeurs te maken. Doordat ik als zzp’er werk heb ik veel vrijheid en kan ik actief zoeken naar nieuwe contacten en kansen. Ook deze kenmerken kun je verwerken op je website en bijvoorbeeld in de samenvatting van je LinkedIn-profiel.
Je kunt ook het einde van je loopbaan gaan visualiseren. Managementgoeroe Stephen Covey heeft het over de speech op je begrafenis. Dat vind ik zelf wat morbide en ik kijk liever 10 jaar vooruit of naar het moment dat ik van mezelf met pensioen mag gaan. Zoek een plek op waar je jezelf lekker voelt. Ga bijvoorbeeld naar het bos of maak een uitgebreide strandwandeling. Laat je gedachten afdwalen en hou het einde van je loopbaan voor ogen. Wat zou er in de toespraak moeten staan die gehouden wordt als je met pensioen gaat of na langere tijd een bedrijf verlaat? Kijk wat voor jou past en waar je je prettig bij voelt. En stel jezelf de volgende vragen:
– Wat zou ik willen dat er over mij wordt gezegd?
– Wat voor een soort collega, directeur of persoon was ik?
– Wat voor een karakterbeschrijving wordt er gegeven?
– Welke prestaties en bijdragen worden er genoemd?
– Voor wie heb ik wat betekend?
– Welke dingen heb ik overwonnen?
Door het einde te visualiseren en hier over te mijmeren, krijg je inzicht in je belangrijkste waarden. Je ziet je wensen en dromen voor je en je weet nu waar je naar toe gaat werken.
Kruip in de huid van de marketingmedewerker
Een marketingmedewerker is bezig met het imago en de naamsbekendheid van het bedrijf waar hij/zij werkt. Jij zult voor jouw onderscheidend vermogen een eigen imago moeten creëren. En dit imago kun je tot uiting brengen via bijvoorbeeld social media en via netwerken. Bij een zzp’er lopen het persoonlijke imago en het bedrijfsimago vaak in elkaar over. Je bent 24/7 je eigen visitekaartje en houd dat in je achterhoofd als je bezig gaat met jouw merk en imago.
De meest bekende social media-kanalen zijn op moment van schrijven Facebook, LinkedIn en Twitter. Op internet is er ook veel te vinden over de inzet van marketing voor de ondernemer. Om jezelf te blijven onderscheiden, is het belangrijk dat je jezelf blijft ontwikkelen. Zorg dat je blijft leren, zodat je blijft groeien. Ik volg zelf regelmatig webinars en challenges om mijn kennis te vergroten om zo bijvoorbeeld mijn website bij te werken, inspiratie op te doen voor blogs, inspiratie op te doen voor gratis weggevers en om nieuwe ideeën op te doen om mijn naamsbekendheid te vergroten. Ik zou hier een boek over vol kunnen schrijven, dat is namelijk ook een deel van mijn core business, maar dit artikel is bedoeld om je mee te nemen in de basisstappen en om te inspireren en activeren.
Kruip in de huid van de verkoper
Tot slot zal je jezelf moeten gaan verkopen. Als jij weet wat je wilt en kunt en je hebt jouw eigen imago gecreëerd, dan zal je jezelf aan de man moeten gaan brengen. Bij een sollicitant helpen een brief, CV en pitch hier bij. Als zzp’er ‘solliciteer’ je op openstaande opdrachten of word je gevraagd om je diensten te leveren. Jouw offerte vergelijk ik met de brief en het CV van de sollicitant. En de pitch is voor zowel de sollicitant als de ondernemer een must tijdens het netwerken.
Het ultieme doel voor mij als zzp’er is: “stop met zoeken, wordt gevonden”. Ik ben een groot voorstander van netwerken en je kennis aanbieden. Deel (gratis) je kennis, stuur ‘open sollicitaties’ naar bedrijven (acquisitie), loop binnen bij bedrijven, ga interessante opdrachtgevers volgen via de social media zodat je snel in kunt spelen op interne trends en ontwikkelingen. Als je wacht tot er een opdracht wordt geplaatst op een freelance-marktplaats of een vacaturebank, dan heb je veel concurrenten. Als je er voor zorgt dat jouw naam en expertise bekend zijn bij een bedrijf, dan behoor je tot hun netwerk en bestaat de kans dat ze de opdracht of vacature niet extern gaan publiceren maar jou direct gaan benaderen. Maar het is onmogelijk om alle bedrijven waar je jouw diensten wilt verkopen elke drie maanden te vragen of ze je al nodig hebben, dus hou ook de marktplaatsen en vacaturebanken in de gaten indien je nog niet voldoende opdrachten hebt.
Ga eerst naar jezelf en je eigen talenten op zoek, creëer dan een (online) imago en merk en ga ten slotte jezelf aan de man brengen. Ook als je al een doorgewinterde ondernemer bent, is het interessant om deze stappen te doorlopen. Wellicht ontdek je nog wat nieuws over jezelf dat je om kunt zetten in een nieuwe dienst of aanvullend op je persoonlijke merk. Succes!
