Terughoudend handhavingsbeleid Wet DBA wordt gefaseerd afgebouwd
Rutte III heeft nieuwe regelgeving rondom het werken met zelfstandig professionals, zzp’ers aangekondigd. Tevens is aangegeven dat het huidige terughoudende handhavingsbeleid gefaseerd wordt afgebouwd tot maximaal 1 jaar na ingang van de nieuwe wetgeving. De bedoeling is dat onder Rutte III, zzp’ers risicovrij en verantwoord kunnen worden ingehuurd. De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) past niet langer in dit plaatje en dus gaat het nieuwe kabinet aan de slag voor een goede, nieuwe regeling. Een wetsvoorstel, waar zowel zzp’ers, opdrachtgevers en intermediairs mee kunnen werken.
De Staffing Group heeft op een rij gezet wat er door de partners van het nieuwe kabinet is besproken, wat de ideeën zijn. Maar adviseert tevens om de huidige, actieve, wetgeving te blijven volgen. Zolang er nog niets duidelijk is en alle voorstellen nog niet in concrete wetten zijn vorm gegeven en aangenomen door de Eerste en Tweede kamer is er niets veranderd. Belangrijk dus om alle mogelijke risico’s uit te sluiten en de bestaande wetgeving als leidend te beschouwen.
Arbeidsovereenkomst of zelfstandig
De gewenste richting waarin de nieuwe regering zich wil bewegen wordt in de onderstaande passage uit het Regeerakkoord duidelijk:
2.1 Arbeidsmarkt en sociale zekerheid De sleutel naar een eerlijker arbeidsmarkt ligt in de gelijktijdige beweging: vast werk minder vast maken en flexwerk minder flex. Het is de ambitie van dit kabinet dat meer mensen aan het werk kunnen gaan in contracten voor onbepaalde tijd. Zelfstandigen moeten de ruimte krijgen om te ondernemen. Schijnzelfstandigheid wordt aangepakt.
Belangrijk bij het bepalen of iemand de zelfstandige status heeft of een arbeidsovereenkomst, zijn daarbij de volgende uitgangspunten:
– De duur van de opdracht
– Het overeengekomen uurtarief
– Aard van de werkzaamheden
Exit Wet DBA
Het werken als zelfstandige moet worden verbeterd, met minder onzekerheid. Het nieuwe kabinet gaat daarom op zoek naar een alternatief voor de Wet DBA. Exit Wet DBA dus. De handhaving blijkt namelijk buitengewoon complex met noodreparaties en goed bedoelde intenties. De uiteindelijke doelstellingen, zoals het geven van helderheid over wel of geen dienstbetrekking en het voorkomen van schijnzelfstandigheid (vooral aan de onderkant van de markt), zijn hierdoor niet gehaald.
De modelovereenkomst van de Wet DBA maakt plaats voor de opdrachtgeversverklaring. Opdrachtgevers moeten zo, via een webmodule, vooraf kunnen bepalen of ze een zelfstandige kunnen inhuren voor een opdracht. Want, de partners van Rutte III zijn het er over eens dat de Wet DBA onuitvoerbaar is. De wet heeft geleid tot meer onzekerheid bij de inzet van zzp’ers én minder contracten voor deze groep. Daarom een alternatief dat beter te handhaven is, én minder administratieve lasten met zich meebrengt.
Maatregelen
Bij alle bedachte maatregelen (zie onderstaande punten) voor een alternatief van de Wet DBA, blijft het nadrukkelijke uitgangspunt dat schijnzelfstandigheid moet worden vermeden en uitsluitende échte zzp’ers als zodanig aan het werk zijn. Hierbij moeten een aantal openstaande aspecten nog worden beantwoord, zoals bijvoorbeeld de definitie van ‘niet-reguliere werkzaamheden’.
De uitwerking
- Bij zzp’ers is sprake van een arbeidsovereenkomst bij een laag uurtarief in combinatie met een lang dienstverband, of het verrichten van reguliere bedrijfsactiviteiten i.c.m. met een laag uurtarief. Als laag uurtarief wordt verstaan een tarief dat ongeveer gelijk is aan loonkosten tot 125% van het Wettelijk Minimumloon. Praktisch komt dat neer op een tarief tussen de € 15 en € 18 per uur. Een dienstverband wordt als lang betiteld wanneer het meer dan 3 maanden betreft.
- Voor zzp’rs met een uurtarief van meer dan €75, die minder dan een jaar zijn ingezet (kortere duur) wordt een ‘Opt Out’ voor Loonbelasting en Werknemersverzekeringen ingevoerd. Ook geldt deze mogelijkheid bij een hoog tarief en niet-reguliere werkzaamheden.
- Voor de groep zzp’ers met een uurtarief tussen € 18 en € 75 wordt een “Opdrachtgeversverklaring”. Deze verklaring kan worden verkregen door het invullen van een webmodule. Opvallend is dat dit idee, onder verantwoordelijkheid van Wiebes’ voorganger Weekers, al eerder is geopperd maar toen naar de prullenbak is verwezen met de Wet DBA als alternatief.
- Het nieuwe kabinet wil gaan onderzoeken of de “Zelfstandig Ondernemer” als aparte entiteit een plek kan krijgen in het Burgerlijk Wetboek. Dit is een wens die De Staffing Groep al lang koestert en waarvoor we in het verleden al vaker hebben gepleit in het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) overleg.
- Het is de wens van de coalitiepartners om een beter verzekeringsaanbod van AOV producten voor Zelfstandigen te krijgen. De bal wordt daarbij nadrukkelijk bij de verzekeraars gelegd en het is maar de vraag of die in staat zijn en behoefte hebben om een rendabel ZZP-AOV te ontwikkelen.
Payrolling
Ook over de toekomst van payrolling heeft het nieuwe kabinet nagedacht en staat hier niet afwijzend tegenover. Nadrukkelijk stellen de regeringspartners echter dat een payroll-constructie niet mag worden gebruikt als concurrentie op reguliere arbeidsvoorwaarden. Hierbij geldt dat payrollers arbeidsrechtelijk gelijk worden gesteld aan de werknemers bij de inlener. Ook staat vermeld, in een bijzin van het regeerakkoord, dat de definitie van ‘de Uitzendovereenkomst’ bespreekbaar is. Detacheren en uitzenden blijft wel gewoon mogelijk.
Vast en flex
De regeringspartijen stellen ook aanpassingen voor om het verschil tussen vast en flex verkleinen. De hiervoor genoemde maatregelen betreffen de flex-kant maar ook vast personeel moet volgens het Regeerakkoord minder vast worden. De volgende wijzigingen worden daarom voorgesteld:
- Voor bepaalde sectoren vervalt de “6 maanden” eis voor opvolgende tijdelijke contracten. Met name in seizoensarbeid is dit een beperkende maatregel gebleken. Overigens laten de regeringspartijen de uiteindelijke uitwerking primair aan de sociale partners.
- De termijn waarin opvolgende tijdelijke contracten overgaan naar een vast contract wordt verlengd naar 3 jaar (nu 2).
- De proeftijd periode voor een vast contract wordt verruimd naar 5 maanden (nu 2). Overigens geldt dit alleen als direct een contract voor onbepaalde tijd wordt aangegaan. Indien een tijdelijk contract voor meer dan 2 jaar wordt aangegaan, wordt een proeftijd van 3 maanden voorgesteld.
Het is nog moeilijk om vast te stellen wanneer al deze plannen daadwerkelijk in wetgeving worden verankerd. Rutte III heeft, zoals aangegeven, een aantal plannen, ideeën en maatregelen op een rij gezet. Het betreft kabinetsvoorstellen. Veel onderdelen moeten nog in detail worden uitgewerkt. Daarvoor zal op onderdelen input van de markt en sociale partners noodzakelijk zijn. De huidige Wet DBA en andere wetgeving blijven dus nog van kracht zolang er nog geen definitief besluit is genomen.
