Wees bewust van je eigen bubbel anders wordt je nooit een ‘supervoorspeller’
Veel innovaties redden het niet in de markt. Dit kan zijn omdat er geen behoefte is of omdat het concept niet voldoet aan de wensen in de markt. Betrouwbare voorspellingen kunnen voorkomen dat veel tijd en energie verloren gaat aan het ontwikkelen en vermarkten van een innovatie. In de ontwikkeling van betrouwbare voorspellingen maken we bij Adapt Innovatie o.a. gebruik van lessen die we hebben geleerd van het levenswerk van de Canadees-Amerikaanse wetenschapper Philip Tetlock. Hij doet al tientallen jaren onderzoek naar ‘the art and science of prediction’. Zo ontdekte hij bepaalde mensen ‘supervoorspellers’ blijken te zijn. Deze mensen blijken met hun capaciteiten en vaardigheden in staat te zijn om tot 30% betere voorspellingen te doen dan zogenaamde experts.
Vandaag delen we, aan de hand van zaken die vaak misgaan bij het doen van voorspellingen, vijf tips hoe ook jij een ‘supervoorspeller’ kunt worden. In welke valkuilen trappen we als we niet oppassen bij het doen van voorspellingen?
Overcofidence-effect
We hebben een ingebouwde neiging tot zelfoverschatting. We overschatten systematisch onze kennis en vaardigheden. Als de vraag in een enquête wordt voorgelegd om jezelf in te schatten ten opzichte van het gemiddelde (bijv. bent u een betere chauffeur etc. dan gemiddeld?), dan geeft een ruime meerderheid (81%) aan ver boven het gemiddelde te zitten. Zonder dit overconfidence-effect zou de score gemiddeld precies op het gemiddelde uit moeten komen. Dit effect kan er toe leiden dat we hoe meer vertrouwen en bekendheid we met een bepaald onderwerp denken te hebben, hoe vatbaarder we voor voorspellingsfouten worden.
Tip 1: Blijf vragen stellen en blijf leren (ook als zogenaamde expert)
Zorg dat je constant je eigen mening toetst en blijf nieuwe kennis vergaren. Pas daarbij wel op dat je te sterk afgaat op de informatie of kennis van één of enkele specifieke personen in plaats van meer informatie te zoeken.
Onderschatting van de exponentiële impact
Mensen denken lineair en onderschatten daardoor hoe hard een groeiproces met een constant percentage (dat noemen we exponentiële groei) na verloop van tijd gaat. En in de beginperiode lijkt groei met een constant percentage juist helemaal niet bijzonder. De impact van een exponentiële groei is voor ons mensen lastig in te schatten. Maar belangrijker nog; de gevolgen van exponentiële groei zijn pas merkbaar over een langere periode.
Tip 2: denk als een systeemdenker en zie het groter geheel
Systeemdenken is een wetenschappelijke benadering die tracht overzicht van het geheel te behouden, in plaats van zich te concentreren op afzonderlijke onderdelen zonder te overwegen welke rol deze delen in het groter geheel spelen. Men beschouwt het gedrag van een systeem (bijvoorbeeld een ecosysteem) niet als een simpele keten van oorzaak-gevolgrelaties, maar als het samenspel van meerdere deelsystemen. Systeemdenken vereist een holistische kijk op het systeem. Als er iets in een deel van het systeem gebeurt, heeft dat gevolgen voor andere delen. Systeemdenkers proberen vraagstukken te begrijpen door te zoeken naar verbanden en onderliggende patronen. Uitgangspunt daarbij is dat er over het algemeen niet één oorzaak of schuldige is, maar dat een probleem ontstaat door een combinatie van factoren die op elkaar inwerken. Systeemdenkers proberen deze combinatie van factoren te achterhalen.
Gebrek aan feedback en verantwoording
Betere voorspellers gaan niet alleen voor het uitspreken van de juiste verwachting, maar hebben ook de ijver om achteraf gegevens te verzamelen en eerlijk te zijn over welke voorspellingen goed en fout waren. Zo hebben bijvoorbeeld weermannen en aandelenhandelaren meestal een strakke feedback lus die hen helpt te achterhalen of hun voorspelling goed was of niet. Maar er zijn veel andere systemen waarbij de feedback lus niet eenvoudig is. Soms zijn de tijdlijnen voor de voorspelling lang getrokken of is de voorspelling zelf slecht gedefinieerd.
Tip 3: Kalibreer je mening
Zorg ervoor dat jij je voorspellingen vastlegt en deze ook met andere deelt. Na het ‘event’ is het daarna van belang om de juiste gegevens te verzamelen en jouw voorspelling te analyseren. Doe met deze analyse je voordeel (leer ervan) en pas je mening en opinie desgewenst aan.
Niet alles is iets unieks
Supervoorspellers beschouwen gebeurtenissen niet als uniek, maar vragen zich af of iets dergelijks al eens eerder is gebeurd en hoe zeldzaam die gebeurtenis statistisch gezien is. Stel, je bent met een supervoorspeller op een bruiloft en iemand zou jullie vragen wat de kans is dat dit gelukkige bruidspaar bij elkaar blijft. De gewone bruiloftsgast zou gefocust zijn op de gebeurtenis zelf; op het geluk van het bruidspaar op dat moment. Daarom zou hij een onrealistisch hoog percentage geven, zeg 80 of 90 procent, dat het huwelijk succesvol zal zijn. De supervoorspeller daarentegen zou zich afvragen wat het gemiddelde scheidingspercentage is van getrouwde stellen in deze sociaaleconomische klasse in Nederland. Dat percentage , wat tegenwoordig bijna 40% is, neemt de supervoorspeller als uitgangspunt. Daarna bekijkt hij naar de details die invloed hebben.
Tip 4: bekijk eerst het buitenaanzicht en dan het binnen aanzicht
Supervoorspellers beginnen met wat ik het ‘buitenaanzicht’ noem, oftewel het statistische gemiddelde van vergelijkbare situaties. Vervolgens stellen ze dat percentage bij door naar het zogenoemde ‘binnenaanzicht’ te kijken; de details van deze specifieke gebeurtenis. Dat is een van de vele dingen die supervoorspellers anders doen.
Informatie ‘bubbel’
We kennen allemaal het gevaar van tunnelvisie waarbij we soms te veel bepaalde oogkleppen op hebben. De laatste jaren gaat het echter ook steeds vaker over de informatiebubbels waarin we komen te zitten. informatiebubbels komen voort uit het werk van zoekmachines, maar ook doordat sociale netwerken gefilterde informatie bieden. Deze zijn steeds meer gepersonaliseerd voor de gebruiker, zoals bijvoorbeeld de stream van berichten in Facebook. Voor het internet bestond zo’n stream in de vorm van verzuiling, maar was het toen veel gemakkelijker om het bestaan buiten de zuil waar te nemen.
Tip 5: Ben je bewust van je bubbel
Als jij niet bewust bent dat ook jij een eigen bubbel hebt dan zul je nooit een ‘supervoorspeller’ worden. Ik adviseer daarom iedereen om zich bewust te zijn van deze bubbels en ook eens uit deze bubbels te stappen. Het belangrijkste is dat jij er voor zorgt dat je minder afhankelijk wordt van enkele kanalen waar jij je informatie via binnen krijgt. Dit hoeft niet ingewikkeld te zijn. Hierover schreef ik eerder al een artikel.
